De Geluksmachine… 

…bestaat niet volgens onze premier Mark Rutte. Hij noemde de geluksmachine in een van zijn uitspraken “De overheid is geen geluksmachine”. Dat ben ik roerend met hem eens. Maar.. is de arbeidsmarkt dan wellicht een geluksmachine? Mwah. Laat ik de vraag anders stellen: kan de overheid de arbeidsmarkt echt beïnvloeden? Alweer: mwah. Blijf lezen, ik geef straks mijn antwoord op deze vraag in meer dan één lettergreep. Laten we eens kijken wat er recent in het nieuws voorbij kwam:

50-plussers moeten salaris inleveren om aan het werk te blijven c.q. aan het werk te komen. Bedacht door de huidige topman en de oprichter van een uitzendorganisatie. Tja. En dan zeker de uurtarieven niet aanpassen zodat het uitzendbureau een betere marge per uitzendkracht realiseert? Ik vind het een onzinnig idee. Salaris inleveren is geen oplossing. Bovendien: 50-plussers zijn, ondanks de hardnekkige vooroordelen die daarover bestaan, heus niet per definitie “duurder” dan 25-plussers. Wordt eens wakker!

De helft van alle bijstandsontvangers wil of kan werken. Dat is het omgekeerde van de titel boven het bericht waar het CBS medio juni 2016 jl. mee naar buiten kwam: “Bijna helft bijstandsontvangers kan of wil niet werken”. Je kunt onmogelijk alle bijstandsontvangers over één kam scheren. Feit is, dat lang niet alle mensen met een bijstandsuitkering makkelijk een baan vinden al willen zij dat nog zo graag. Uit CBS onderzoek blijkt, dat re-integratieondersteuning helpt. Maar nog lang niet alle gemeentes in Nederland bieden dergelijke ondersteuning.

Niet uit de recente berichtgeving maar nog steeds actueel is deze:

Blijven werken tot je 67 jaar bent, dan mag je met pensioen. Fijn. Op zichzelf niets mis mee aangezien we met z’n allen vitaler en gezonder zijn dan ooit en ook ouder worden dan ooit. Tja, dat hadden Vader Drees c.s. destijds niet helemaal voorzien in de toenmalige sterftetabellen. Op naar Rusthuis de Bunzing en na een jaartje of 10 “van Drees trekken” viel je gewoon om. Zo, klaar. Dat kon wel uit. Op termijn echter is de AOW amper op te brengen en dus moest er wel iets gebeuren om het nog een tijdje uit te zingen. En je moet hopen dat tegen de tijd dat het zover is, jouw “individuele pensioenpot” niet zodanig slecht gerendeerd heeft dat jouw pensioenverzekeraar(s) jou met een armetierige fooi moet(en) afschepen. Het grappige is, dat er amper organisaties zijn die hierop ingesteld zijn, de overheid als werkgever incluis. Waar worden nog mensen van 60 jaar en ouder in dienst genomen? Zie je het voor je? De boterberg van 30 jaar geleden hebben we ondertussen met z’n allen opgegeten, de melkplas leeg gedronken. Ontstaat er nu een bejaardenberg? Je zou het haast gaan denken.

Verbindend element in de observaties hierboven is, hoe kan het ook anders, geld. Want daar draait het om. Meer/minder salaris, geld voor bijstandsuitkeringen, geld voor pensioenfondsen, geld voor de AOW.

Je zou, lekker ongenuanceerd, kunnen denken dat werken onderhand een vorm van betaald tijdverdrijf is voor mensen die jonger dan 50 jaar zijn. En wat doet onze overheid? Minister Asscher trekt 68 miljoen euro extra uit om in 2017 en 2018 de werkloosheid onder 50-plussers te bestrijden (meer begeleiding bij het vinden van werk, risicomitigatie voor werkgevers in geval van langdurige ziekte en het verbeteren van de beeldvorming over 50-plussers). Right. Dit naast de onverminderde inzet van John de Wolf als ambassadeur van de 50-plussers. Gaat dat flink zoden aan de dijk zetten? Wat denk je zelf?

Terug naar de vraag “Kan de overheid de arbeidsmarkt echt beïnvloeden?” Mijn antwoord: nee, niet op deze manier (zie je wel, 7 lettergrepen). Ik denk dat het bedrijfsleven (profit en non-profit) het voortouw moet nemen. Hoe? Door niet alleen maar te denken in termen van “verdienmodellen”. Door mensen niet als “commodity” te zien. Door niet louter en alleen naar de pijpen van aandeelhouders te dansen. Door recruiters niet langer te dwingen uitsluitend kandidaten voor te stellen die niet ouder dan 35 jaar zijn. Door te beseffen dat 50-plussers niet vastgeroest zijn, zich ook kunnen ontwikkelen en nieuwe dingen kunnen leren. Door het idee te omarmen dat een personeelsbestand idealiter alle in de beroepsbevolking voorkomende leeftijden zou moeten omvatten omdat “jong” en “oud” van elkaar kunnen leren waardoor je binnen organisaties met elkaar tot betere prestaties en resultaten komt. Daar zou de overheid op kunnen inspelen door een faciliterende rol te vervullen: geef mensen de mogelijkheid om belastingvrij (extra) voor hun pensioen te sparen. Creëer een financieel vangnet (zoals de banken een stroppenpot hebben) waar werkgevers een beroep op kunnen doen wanneer een medewerker onverhoopt langdurig in de ziektewet belandt. Geef echt aantrekkelijke kortingen op de door werkgevers af te dragen premies/belastingen voor het in dienst nemen en houden van mensen uit de “probleemgroepen”, dat zijn oudere maar zeker ook jonge medewerkers (verruim reeds bestaande maatregelen). En zo zijn er denk ik nog wel meer maatregelen te bedenken als je er even voor gaat zitten.

De maatschappij verandert razendsnel. De overheid is niet in staat dat tempo bij te houden. Hoe zou dat toch komen? Laten we daar eens over nadenken. Werk ze!

Rob van Zoelen